چین در خط مقدم پزشکی و فناوری پیشرفته و محاسبات قرار دارد. جورج آزبورن، صدراعظم بریتانیا که اخیراً از این کشور دیدن کرده است، چنین گفت. تست های جهانی برای نوجوانان 15 ساله نشان می دهد که جوانان شانگهای به راحتی در علوم و همچنین در خواندن و ریاضیات از بقیه دنیا پیشی می گیرند. گزارش‌های رسانه‌های بی‌نفس معمولاً از چین به عنوان یک “ابر قدرت علمی جدید” یاد می‌کنند.
سرفصل ها و شنیده ها باعث می شود باور کنید که چین قبلاً موفق شده است خود را به یک اقتصاد مبتنی بر نوآوری تبدیل کند. با این حال سوالات جدی در مورد ظرفیت واقعی چین برای ایجاد وجود دارد. و هیچ کس به اندازه خود مردم چین از محدودیت های آن آگاه نیست.
پیروزی در مقوله علمی نوبل با ناسیونالیسم نوظهور چین در هم تنیده شده است، اولویت ملی همتراز با میزبانی یک المپیک موفق یا فرود یک فضاپیما بر روی ماه . این که مو یان، نویسنده چینی در سال 2012 برنده جایزه نوبل ادبیات شد، از بسیاری جهات، ناامیدی دولت را تشدید کرد. همه نویسندگان چینی هنر خود را در محیطی محدود و غیر لیبرال توسعه می دهند، در حالی که دانشمندان برجسته به منابع مالی نامحدود دسترسی دارند.
ناامنی حاد در چین طی مراسم اهدای جایزه نوبل هفته گذشته به اوج خود رسید. حزب کمونیست مدتهاست که خواهان دریافت جایزه علمی نوبل داخلی بوده است، به عنوان شواهدی از یک قدرت فناورانه که با قدرت اقتصادی خود برابری می کند و نشان می دهد که 243 میلیارد پوند چین در هفت سال گذشته برای توسعه علم و فناوری سرمایه گذاری کرده است. یک سال دیگر می گذرد، یک پیشنهاد ناموفق دیگر. واقعیت این است که هیچ برنده نوبل علمی محصول سیستم آموزشی چین نبوده است.
دلایل زیادی برای شکست چین در کسب این جایزه معتبر وجود دارد. یک سیستم آموزشی اسیر یادگیری تکه تکه و نمرات آزمون یکی است. ژنگ یفو، جامعه شناس در دانشگاه پکن پکن، اصرار دارد که مهم نیست در چه دانشگاهی تحصیل می کنید – آکسفورد، کمبریج، هاروارد یا ییل – اگر 12 سال اول خود را در یک چینی گذرانده باشید، شانسی برای برنده شدن جایزه نوبل برای علم ندارید. مدرسه شاید اغراق آمیز باشد، اما پیش فرض استدلال او درست است: فردیت، کنجکاوی، تخیل و خلاقیت به سادگی توسط سیستم آموزشی چین حذف می شوند.
پایین لوله اشتباه
تعداد کمی از دانشمندان ممتاز چینی وجود دارد. دکترین کنفوسیوس می آموزد که “یک محقق خوب یک مقام رسمی را به دست می آورد” و برخی از بهترین دانشمندان بیش از حد مایل هستند که آزمایشگاه های خود را برای نقش های اداری محترمی که احتمالاً با منابع عظیم مرتبط هستند ترک کنند.
موانع سیاسی و اجتماعی ریشه‌دار مانع پیشرفت می‌شود. سیستم دانشگاهی چین دانش آموزان را به مربیان خود متصل می کند. مربیان شخصیت‌هایی با قدرت به اندازه والدین سخت‌گیر هستند و به چالش کشیدن آنها غیرقابل قبول است. این وفاداری کورکورانه انتقاد از دانشگاهیان ارشد و علمی که آنها از آنها حمایت می کنند، منصرف می کند.
دانشمندان چینی شکایت دارند که تخصیص بودجه تحقیقاتی شایسته نیست. تشويق چنداني براي شك و ترديد نسبت به نظريه هاي موجود وجود ندارد، به ويژه زماني كه اين نظريه ها توسط دانشگاهيان ارشدي كه رشته هاي دپارتمان را در اختيار دارند، مطرح شوند.
به همین ترتیب، انگیزه‌های کمی برای محققان وجود دارد که خطر کاوش در ناشناخته‌ها را داشته باشند، زیرا سیستم «شکست» را از نظر تحقیقاتی تحمل نمی‌کند. در نتیجه دانشمندان چینی به جای پرورش آرزوهای بزرگتر برای پیشرفت دانش، احتمالاً تحقیقاتی را انجام می دهند که نتایج سریع و دست یافتنی به همراه دارد.
همه این عوامل برای ایجاد یک مانع اساسی بر سر راه چین برای دستیابی به جایزه علمی نوبل همگرا هستند: چین به سادگی قادر به پذیرش ارزش‌هایی نیست که زیربنای آن است.
در اعطای جایزه به کسانی که “بزرگترین منافع را برای بشریت” اعطا می کنند، جایزه نوبل در علم تجسم قدردانی و تجلیل از پیشرفت ها، اکتشافات و خلاقیت ها نیست، بلکه مجموعه ای جهانی از ارزش هاست که توسط دانشمندان بدون توجه به ملیت یا فرهنگ مشترک و اعمال می شود. این شناخت دومی است که می تواند اولی را به دست آورد.
انقلاب ها به دلایلی اتفاق می افتند
استقبال چین از علم تنها به تظاهرات چهارم ماه مه در سال 1919 بازمی‌گردد، زمانی که محققان، ناامید از جهت‌گیری جمهوری جدید چین پس از سقوط سلسله چینگ، خواستار دور شدن از فرهنگ سنتی چین به سمت آرمان‌های غربی شدند. آنها آن را «رد آقای کنفوسیوس و پذیرش آقای علم و آقای دموکراسی» نامیدند.
اما این مفاهیم علم و دموکراسی به طور قابل توجهی با مفاهیمی که در غرب مورد حمایت قرار می‌گرفت متفاوت بود و عمدتاً به عنوان وسیله‌ای برای حمله به کنفوسیوسیسم مورد استفاده قرار می‌گرفت. علمی که در جریان نهضت چهارم ماه مه از آن دفاع می‌کرد، نه به خاطر ارزش‌های روشنگری، بلکه به‌خاطر عمل‌گرایی و سودمندی‌اش تجلیل شد.
قاعده فرانسیس بیکن “دانش قدرت است” دقیقاً از دیدگاه مائوتسه تونگ در مورد علم پس از تأسیس جمهوری خلق در سال 1949 عبور کرد. علم و فناوری به عنوان اجزای جدایی ناپذیر ملت سازی در نظر گرفته شدند: دانشگاهیان برجسته دانش خود را صرفاً به منظور مدرنیزه کردن ارائه کردند. صنعت، کشاورزی و دفاع ملی.
مفهوم نجات ملت از طریق علم در طول رژیم ناسیونالیستی در دهه‌های 1920 و 1930 به سیاست‌های دولت کمونیستی کنونی «احیای ملت با علم، فناوری و آموزش» و «تقویت ملت از طریق استعداد» تبدیل شده است. گزارشی از نستا در ماه اکتبر استدلال کرد که چین باید به عنوان یک “دولت جذب” در نظر گرفته شود و به جای ایجاد فناوری های جدید خود، ارزش عملی را به فناوری های خارجی موجود می افزاید.
این تاکید مادی گرایانه منعکس کننده استفاده از علم به عنوان وسیله ای برای رسیدن به هدف سیاسی برای قدرتمند کردن و کامیابی چین است. با این حال، یک سری از رسوایی‌های کلاهبرداری برجسته که شامل دانشمندان برجسته در موسسات عالی دانشگاهی چین می‌شود، نگرانی‌هایی را در مورد این دیدگاه بسیار سودمند از علم ایجاد کرده است. آنها منجر به درخواست هایی برای چین شده اند که واقعاً ارزش های جهانی علم را به عنوان ابزاری برای پیشبرد کشور در آغوش بگیرد.
این ارزش‌های اصلی حقیقت‌جویی، صداقت، کنجکاوی فکری، به چالش کشیدن قدرت و بالاتر از همه، آزادی تحقیق در میان دانشمندان سراسر جهان مشترک است. در این معنا چیزی به نام علم «چینی» یا «علم بریتانیایی» یا علمی «با ویژگی‌های چینی» وجود ندارد.
معاون رئیس جمهور آمریکا جو بایدن در آخرین سفر خود به پکن به گروهی از جوانان چینی گفت که “نوآوری تنها زمانی رخ می دهد که شما آزادانه نفس بکشید” و “کودکان در آمریکا برای به چالش کشیدن وضعیت موجود پاداش می گیرند – نه تنبیه”.
رهبری چین بهتر است از این اصول برای پرورش نسل بعدی دانشمندان خود استفاده کند. تنها زمانی که عمل‌گرایی خونسرد را برای رویکرد ارزش محور به علم کنار بگذارد، می‌تواند امیدوار باشد که جایزه نوبل را به دست آورد و به مقام ابرقدرت واقعی صعود کند.
بدون نظر